Postulat stosowania triangulacji coraz mocniej wybrzmiewa w obszarze UX, ale na stałe zagościł w podręcznikach metodologii i praktyce badań społecznych czy marketingowych już dłuższy czas temu. Niezależnie od dziedziny triangulacja jest heurystycznym narzędziem, które pomaga zapewnić adekwatność i rzetelność procesu badawczego.
ABC triangulacji metodologicznej w badaniach UX
W jednym w poprzednich wpisów na naszym blogu przyjrzeliśmy się różnicom między badaniami ilościowymi i jakościowymi. Dziś skupimy się na temacie łączenia tych podejść, które bywa nazywane triangulacją metodologiczną, podejściem metod mieszanych (mixed methods approach) lub multimetodologią (multimethodology). Dla zrozumienia sensu stosowania triangulacji metodologicznej najlepiej zacząć od zarysowania ogólnych założeń tego podejścia w jego różnych postaciach. Triangulacja może bowiem przyjmować cztery zasadnicze formy, zależnie od tego, w jakich obszarach procesu badań (także UX) jest stosowana:
- triangulacja danych - włączanie do analizy danych pochodzących z różnych źródeł; w obszarze UX może to być np. analizowanie danych z Google Analytics / Firebase’a w połączeniu z bazami CRMowymi
- triangulacja badacza - uczestniczenie w procesie badawczym wielu moderatorów/analityków/obserwatorów/kontrolerów, również pochodzących z różnych zespołów (np. produktowego, CXowego i compliance, ale też np. ze strony klienta i agencji podczas projektów realizowanych z partnerami zewnętrznymi)
- triangulacja teoretyczna - analiza pojedynczego zestawu danych z wielu ujęć teoretycznych, np. stosowanie różnych modeli analitycznych podczas pracy w obszarze big data, czy różnych kryteriów ewaluacji heurystycznej - choćby modeli Nielsena vs. Toga dla oceny tego samego rozwiązania
- triangulację metodologiczną, czyli zastosowanie wielu metod badawczych w odniesieniu do danego problemu, np. badań jakościowych na etapie eksploracji w połączeniu z metodami ilościowymi dla oszacowania skali występowania zidentyfikowanych wcześniej postaw/zachowań/opinii/etc.
Co nam daje triangulacja?
Warto zwrócić uwagę, że celem stosowania triangulacji w różnych jej formach nie jest uzyskanie “obiektywnego” obrazu przedmiotu badania. Każde przedsięwzięcie badawcze zapewnia własną interpretację rzeczywistości i bezcelowe jest dociekanie, która z nich jest bliższa „realnemu” obrazowi świata. Triangulację traktujmy jako metodę doskonalenia analizy, wychwytywania sprzeczności w badanych zjawiskach czy unikania błędów w procesie badawczym.
Wracając do triangulacji metodologicznej - zbadanie interesującego nas problemu badawczego z pomocą różnych metod czy technik badawczych to dopiero punkt wyjścia do uzyskania pełnych korzyści z jej zastosowania. Znacznie większą wartość można otrzymać, precyzyjnie definiując rolę poszczególnych metod i technik w projekcie oraz wykorzystując wiedzę pozyskaną w jednym podejściu do przygotowania lub przeprowadzenia kolejnego działania badawczego. Przykładowo - po wypracowaniu konceptu nowego produktu możemy rozpocząć jego walidowanie od jakościowych testów z użytkownikami, które pozwolą nam w pogłębiony sposób zrozumieć ich potrzeby i stopień, w jakim wypracowana propozycja wartości na nie odpowiada. Wiedza uzyskana w tak przeprowadzonym concept testingu może stanowić podstawę do zaprojektowania badania sondażowego. Sondaż dostarczy nam informacji o skali występowania poszczególnych potrzeb czy opinii o nowym produkcie, pozwoli oszacować potencjał rynkowy, dokonać refinementu i następnie podjąć możliwie najbardziej trafne decyzje biznesowe. Triangulacja w badaniach UX - mimo że czasami wiąże się z większymi kosztami i dłuższym harmonogramem - jest bowiem korzystna z wielu perspektyw: gromadzenia wiedzy, doskonalenia doświadczenia użytkownika, rozwoju produktu i biznesu.